Θέμα 2 Πτυχή I – Μορφές Μικρο-επιθετικότητας

‘Καθημερινά, περιστασιακά και/ή ανεπαίσθητα σχόλια, ερωτήσεις, ενέργειες ή περιβαλλοντικοί παράγοντες’

Ίσως το πιο σημαντικό πράγμα που ξεχωρίζει τη μικρο-επιθετικότητα από άλλους τύπους επιθετικότητας είναι ότι είναι «μικρή», ανεπαίσθητη, ακόμη και περιστασιακή. Θα μπορούσε να είναι μια μικρή αλλαγή στην έκφραση του προσώπου σας, μια αυτόματη πράξη ή μια πρόταση που εκφράσατε χωρίς δεύτερη σκέψη, αλλά που έχει ισχυρό προσβλητικό (επιθετικό) αντίκτυπο στο άτομο στην άλλη πλευρά.

Η επιθετικότητα γενικώς μπορεί να παρουσιαστεί με διάφορες μορφές. Επί παραδείγματι, μπορεί να είστε σωματικά επιθετικοί χτυπώντας κάποιον με γροθιές, αλλά μπορείτε επίσης να είστε λεκτικά επιθετικοί απειλώντας ή υβρίζοντας. Το αυτό ισχύει και για τη μικρο-επιθετικότητα, όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε από τον ορισμό. Υπάρχουν περίπου τρεις μορφές με τις οποίες μπορεί να παρουσιαστεί η μικρο-επιθετικότητα:

• Επικοινωνιακή (είτε λεκτική είτε μη λεκτική), που σημαίνει ότι λέτε κάτι προφορικά ή επικοινωνείτε κάτι με μη λεκτικό τρόπο (π.χ. με εκφράσεις προσώπου ή με κινήσεις των χεριών).
• Συμπεριφορική, που σημαίνει ότι ενεργείτε με συγκεκριμένο τρόπο χωρίς απαραιτήτως να θέλετε να επικοινωνήσετε με άλλους ανθρώπους.
• Περιβαλλοντική, που σημαίνει κάποιον τρόπο που διαμορφώνεται ή σχηματίζεται το εξωτερικό περιβάλλον ή χώρος.

Προς διευκρίνιση τούτου, ρίξτε μια ματιά στα διαφορετικά παραδείγματα για τις διαφορετικές μορφές από τον κατάλογό μας για κάθε μορφή μικρο-επιθετικότητας.

Το να δηλώνετε ότι είναι περίεργο να βλέπετε έναν άνδρα νοσηλευτή στο νοσοκομείο είναι μια επικοινωνιακή μορφή μικρο-επιθετικότητας διότι κοινοποιείτε κάτι σε αυτό το άτομο, με το υποκείμενο μήνυμα ότι οι άνδρες δεν μπορούν ή δεν πρέπει να μπορούν να κάνουν αυτού του είδους τις δουλειές. Αυτό βασίζεται στην υποκείμενη προκατάληψη ότι οι ρόλοι των φύλων είναι περιοριστικοί όταν πρόκειται για το επάγγελμά σας. Ένα άλλο παράδειγμα μιας επικοινωνιακής αλλά περισσότερο μη λεκτικής μικρο-επιθετικότητας είναι το να κοιτάτε αποδοκιμαστικά ή γενικώς να μη δίνετε προσοχή όταν γυναίκες συνάδελφοι συνεισφέρουν σε μια επαγγελματική συνάντηση. Η υποκείμενη προκατάληψη είναι μια εικασία ανικανότητας με βάση το φύλο.

Οι συμπεριφορικές μορφές μικρο-επιθετικότητας διαφέρουν από τις επικοινωνιακές επειδή το μικρο-επιθετικό άτομο δεν επιθυμεί να επικοινωνήσει κάτι στο άλλο άτομο, ωστόσο, συμπεριφερόμενο με έναν συγκεκριμένο αντιληπτό τρόπο το άτομο πράττει ακριβώς αυτό. Επί παραδείγματι, ένας διευθυντής καταστήματος που ακολουθεί ένα έγχρωμο άτομο σε ένα κατάστημα μπορεί να εκπέμπει το μήνυμα ότι αυτό το έγχρωμο άτομο δεν μπορεί να είναι αξιόπιστο, με βάση την εικασία της εγκληματικότητας. Ενδεχομένως να μην υπήρξε πρόθεση το έγχρωμο άτομο να το παρατηρήσει, αλλά η ίδια η συμπεριφορά είναι ασφαλώς λίαν αντιληπτή και εξακολουθεί να εκπέμπει ένα μήνυμα.

Τέλος, ένα κτίριο γραφείων που διαθέτει κατηγορηματικώς μόνο γυναικείες και ανδρικές τουαλέτες, αποτελεί ένα παράδειγμα περιβαλλοντικής μικρο-επιθετικότητας. Μεταφέρει το μήνυμα ότι οι άνθρωποι που δεν ταυτίζονται ως άνδρες ή γυναίκες είτε δεν υπάρχουν είτε δεν είναι σημαντικοί, με βάση την υποκείμενη προκατάληψη ότι το φύλο περιορίζεται μόνο σε δύο επιλογές. Στην περίπτωση της περιβαλλοντικής μικρο-επιθετικότητας η αιτία της μικρο-επιθετικότητας δεν περιλαμβάνει ένα συγκεκριμένο άτομο σε μια συγκεκριμένη στιγμή, αλλά μάλλον συμβαίνει σε πιο θεσμικό επίπεδο.

Αυτό μας οδηγεί στο σημείο ότι, εκτός από τις διαφορετικές μορφές, η μικρο-επιθετικότητα εμφανίζεται και σε διαφορετικά επίπεδα. Το πλέον προφανές επίπεδο είναι ότι ένα άτομο μπορεί να είναι μικρο-επιθετικό προς ένα άλλο άτομο στις συναντήσεις ένας προς έναν. Οι επικοινωνιακές και συμπεριφορικές μικρο-επιθετικότητες υφίστανται κυρίως σε αυτό το ατομικό επίπεδο.

Αλλά σε ένα άλλο επίπεδο, οι θεσμοί και η κοινωνία μπορεί να είναι μικρο-επιθετικοί. Αυτές είναι οι περιβαλλοντικές μικρο-επιθετικότητες. Εάν δούμε το παράδειγμα των τουαλετών σε ένα κτίριο, δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο άτομο που να ευθύνεται για αυτήν την κατάσταση.

Φυσικά, η μικρο-επιθετικότητα σε ατομικό επίπεδο απαιτεί διαφορετική απάντηση και λύση όπως η μικρο-επιθετικότητα σε ένα πιο θεσμικό επίπεδο.